جمع آوری و ذخیره کردن آب توسط زنبور عسل


 

همان طور که گفته شد عده ای از زنبورهای چراکننده مقداری آب را در چینه دان خود به کندو حمل کرده و ذخیره می کنند. مصرف آب عمدتاً برای رقیق کردن عسل به عنوان غذای لاروها، خنک کردن و مرطوب کردن داخل کندو و تا حدودی برای مصرف خود زنبورها جهت تعادل فیزیولوژیکی بدن آنها می باشد.
مصرف آب در اوایل بهار بیشتر برای رقیق کردن عسل می باشد زیرا پس از آن، شهد به اندازه کافی به کندو آورده می شود و نیاز شدیدی به آب نیست. ضمنا مصرف آب در تابستان و هوای گرم بیشتر برای خنک کردن داخل کندو است. زنبورها آب را در چینه دان خود به کندو حمل کرده و از سطح شان بالا رفته و با رقص مخصوص منبع آن را اطلاع می دهند. زنبورها آب چینه دان خود را به سایر زنبورهای اطراف خود داده و برای عزیمت مجدد به مزرعه آماده می شوند. در این هنگام زنبور آوردنده آب ممکن است مقداری غذا را از سایر زنبورها دریافت داشته و یا از داخل شان عسل بخود. زنبورها در هوای گرم تابستان ممکن است آب را مستقیما در داخل کندو و در روی نقاط مختلف آن مثل بالای سطح شان ها، روی شان ها نزدیک نوزادان، داخل سلول های حاوی تخم و لارو، و غیره تخلیه کنند. در بعضی مواقع مثل اوایل بهار که هوا گه گاه نامناسب برای چرا می باشد، عده ای از زنبورهای داخل کندو آ برا از زنبور آوردنده دریافت داشته و در شکم خود ذخیره می کنند و به عنوان یک تانک ذخیره آب را در اختیار سایرین قرار می دهند تا موقعی که شرایط جوی برای چرا در مزرعه مناسب شود. این گونه زنبورها دارای شکمی منبسط و پر از آب می باشند.
زنبورهای جمع آوردنده آب معمولا از نزدیک ترین منبع آب به کندوی خود آب را جمع آوری می کنند خصوصا هنگامی که آن منبع به طور دایمی وجود داشته باشد. بین مقدار نوزادان پرورش داده شده و مقداد آب موجود در کندو وابستگی بسیار واضحی وجود دارد. این وابستگی در مواقعی که زنبورها به واسطه ی شرایط نامناسب جوی نمی توانند در مزارع چرا کننده برای آب، بستگی به سرعت تخلیه شدن آن ها در کندو  دارد. اگر زنبورهای دریافت کننده، آب وی را خیلی سریع (3 دقیقه) تخلیه کنند، زنبورها سریعا به مزرعه بازگشته و عمل جمع آوری آب را ادامه می دهند. ولی اگر مدت تخلیه شدن آن طول بکشد به همان نسبت دیرتر به مزرعه برمی گردد و اگر مدت تخلیه شدن بیشتر از 10 دقیقه طور بکشد از رفتن به مزرعه برای جمع آوری آب کاملا منصرف می شود. رقصیدن زنبورهای جمع آوری کننده آب نیز بستگی به سرعت تخلیه شدن آن ها دارد. اگر تخلیه شدن کمتر از 40 ثانیه طور بکشد، همیشه رقص مخصوصی خواهد کرد ولی هرچه طولانی تر شود تعداد رقص نیز کاهش یافته و اگر بیش از 2 دقیقه طول بکشد از رقصیدن باز می ماند. بنابراین زنبورهای داخل کندو بسته به نیاز خود، زنبور آوردنده آب را ملاقات و آب از آن دریافت می دارند.
مدت زمان رفت و برگشت یک زنبور برای جمع آوری آب متفاوت می باشد. هر زنبور حدود یک دقیقه آب خورده و چینه دان خود را پر می کند و در حدود یک دقیقه پرواز، 400 متر پرواز می کند. مطالعات نشان داده است که اکثر زنبورهای چراکننده برای آب، حدوداً پس از 10 دقیقه به کندو باز می گردند. هر زنبور آوردنده آب در هر روز حدود 50 تا 100 مرتبه از کندو خارج و داخل می شود. وزن هر محموله آب حدود 25 تا 50 میلی گرم است.
بنابراین اگر یک زنبور به طور متوسط 50 مرتبه برای جمع آوری آب خارج شود و وزن هر محموله نیز به طور متوسط 25 میلی گرم باشد، زنبور روزانه 1250 میلی گرم آب به داخل کندو می آورد. برای جمع آوری یک لیتر آبه به داخل کندو در یک روز حدود 800 زنبور جمع آورنده آب باید فعالیت کنند. مطالعات نشان داده است که برای یک کندوی متسط در بهار روزانه و در شرایط متوسط در حدود 150 گرم آب مورد نیاز می باشد. ولی برای کندوهای قوی و خصوصاً در شرایط گرم و خشک در هنگام تابستان هریک از این گونه کندوها روزانه تا حدود یک لیتر آب نیاز دارند. با توجه به نکات فوق الذکر باید توجه داشت که همیشه خصوصاً در بهار و تابستان در نزدیکی کندوهای زنبور عسل منبع آب جاری تمیز و غیرآلوده وجود داشته باشد.